Meestnieuwnederlands (4)

Het Meestnieuwnederlands grijpt om zich heen. Overal op tv en in het echt hoor je nu mensen “meest leuke” en “meest nieuwe” zeggen. Dat klinkt heel lelijk, natuurlijk, maar mijn oren zijn ouderwets. De toekomst is aan hen die de fout niet horen. Uitgesproken Meestnieuwnederlands.

Veel toekomstvoorspellingen over onze taal gaan over uitspraak. Met de r loopt het helemaal mis, dat kun je overal lezen. De Gooise r is al decennia in opkomst en wordt steeds gewoner. Vooral meisjes hebben ‘m haast allemaal. Als ik een Hollands meisje zonder Gooise r hoor, ben ik zelfs verrast. Er gaat meteen iets aantrekkelijks van uit: ongeschonden, de laatste van haar generatie… Haar nageslacht gaat hoe dan ook voor de bijl.

De Gooise r zet door, daar kan ik niet om heen. Toch vind ik het te gemakkelijk om er maar vanuit te gaan dat in de toekomst iederéén met zo’n ejw praat. Daarvoor is de tegenstand tegen de klank die er nu nog bestaat te interessant. Die tegenstand wil ik voor mijn Meestnieuwnederlands niet helemaal negeren.
Soms hoor je door jongens zeggen: “bah, zo’n Gooise r, wat vreselijk verwijfd.” Andere jongens vinden het zelfs iets voor “homo’s”, wat helaas uit hun mond een neerbuigend woord is. Hopelijk verandert dat in de toekomst. Maar hun analyse, dat de Gooise r meisjesachtig is, die houdt misschien wel stand.

Er zijn talen waarin vrouwen andere klanken gebruiken dan mannen. Bekend is het Tsjoektsjisch, een Siberische taal met r-problemen. Tsjoektsjische mannen spreken de letter r gewoon uit, maar vrouwen maken er ts- van. Een walrus heet bij de mannen rərkə, maar bij de vrouwen heet zo’n beest tsətsə, waarbij ook het wegvallen van de -k- opvalt. Exotisch natuurlijk, maar dichter bij huis bestaat het ook: in het Volendams spreken mannen een bepaalde klinker anders uit dan vrouwen.

Zou het Meestnieuwnederlands zich zoiets ook kunnen permitteren? Veel mensen zullen zeggen van niet. In onze geëmancipeerde samenleving zijn vrouwen toch veel minder geïsoleerd dan bij zo’n Siberische stam of in een katholiek vissersdorp, nietwaar? Misschien, maar ik weet niet of de verklaring wel in isolement gezocht moet worden. In onze moderne open samenleving kan taal ook een middel zijn om je als groep te presenteren. Het is best voorstelbaar dat vrouwen het wenselijk vinden zich van mannen te onderscheiden, en dan niet alleen door schoenen met hakjes, maar ook door de taal. Daar kan zo’n r prima voor dienen.

Zeker is niks, natuurlijk. Maar dat is voor een talensteller niet zo erg. Die mag keuzes maken, ook als daar verbeelding voor nodig is. Daarom mijn stelling: in het Nederlands van de toekomst hebben vrouwen een ejw en mannen een r. En wie zich aan dat onderscheid niet houdt is een corpsbal. Zo.