Bier in de supermarkt

Nog maar enkele jaren geleden was één van de zekerheden in het leven van de bierliefhebber dat je voor bijzonder bier niet in de supermarkt moest wezen. Daarvoor ging je naar de slijter of, als je stad al zover was, naar de gespecialiseerde bierwinkel. Bier in de supermarkt, dat was pils en witbier, bij uitbreiding nog wel ‘ns Skuumkoppe en Westmalle. De supermarkt had nu eenmaal alleen de grote namen staan.

In buurland België was dat vanouds al anders. Toen ik voor het eerst, net na mijn verhuis naar Leuven, de Delhaize-om-de-hoek bezocht, kon ik mijn opwinding nauwelijks verbergen. “Ja, dat is veel hè,” lachte een oud dametje me toe. Of uit, want tja, Holland was toen nog wel ’n beetje belachelijk als ’t op bier aankwam.

Bierrevolutie in de supermarkt

Inmiddels is de bierrevolutie ook in de Nederlandse supermarkten voltrokken. Veel aandacht is gegaan naar Albert Heijn, sowieso de favoriete grootgrutter van de Nederlandse media. De Appie zette de grote stap dan ook in één keer overal, heel Nederland ging aan het speciaalbier, met speciale brouwerijen per regio, want bier is natuurlijk streekproduct. Bier&Co dacht hardop mee. Andere supermarkten moesten nu wel volgen – als ze de trend niet stiekem al gezet hadden, want franchisers waren eigenlijk al veel eerder bierrevolutionair.

De reacties waren na de mediacampagne van AH in elk geval niet van de lucht. Veel liefhebbers waren blij: speciaalbier was weer ’n stuk bereikbaarder geworden. Maar er was ook kritiek, bijvoorbeeld van caféhouders: de supermarkten, die eerder al zo stevig concurreerden op de pilsprijs, vielen de kroegen nu nóg ‘ns aan, door ook speciaalbier aan dumpprijzen aan te bieden. ’n Begrijpelijke angst, want met dat pils is inderdaad ongemeen gestunt. Maar de verantwoordelijkheid om dat met speciaalbier niet te doen ligt in dit geval natuurlijk ook bij de brouwers. Als zij hun bier voor dezelfde prijs aan de supermarkt verkopen als aan de horeca, hoeft het prijsverschil niet onredelijk te zijn. Voorlopig lijkt het ook niet op een prijzenslag uit de draaien.

De bierrevolutie heeft door die supermarkten in ieder geval wel territorium gewonnen. Ze begon in Amsterdam en de andere grote steden (met name in de Noordvleugel van de Randstad en in studentensteden) en kwam trager op gang in de provincie, maar nu is goed, lokaal en hip bier overal. Hoewel, ik was deze winter in de Jumbo van Eerbeek, en daar raakte ik toch even wanhopig – maar wellicht is het daar inmiddels ook zover. Heel Nederland is bierland nu, tot in de supermarkt. En dus ook in de supermarkten waar ik in mijn dagelijks leven kom.

Albert Heijn Oudorperpolder

Dichtbij huis is er de Appie. Dat zal wel voor veel mensen gelden: AH koopt zich een marktaandeel door in haast elke buurt vertegenwoordigd te zijn. Ik kom niet zo veel bij die winkel, want AH blijft een dure supermarkt, met heel matige huismerkproducten (zelfs in de tomatenpuree zit suiker), maar kom, voor het bier wil ik natuurlijk wel ‘ns haastig naar de buurtsuper rennen. Gulpener UrHop, het fijnste pils in de supermarkt, is er dan meestal wel te krijgen en dat is goed. Verder is het assortiment in Albert Heijn Oudorperpolder vooral wisselvallig, met speciale versies van Guinness, Hawaïaanse IPA en iets niet zo “limited” van Jopen, maar zonder dat er een lijn in zit. Ik heb niet de indruk dat hier veel aandacht naar de inkoop gaat. Het lijkt er eerder op dat ze af en toe echt iets moois opgestuurd krijgen. Het is, al bij al, geen al te best heenkomen voor de kritische bierliefhebber. De cafés hoeven niet te vrezen.

Spar Oudorp

Anders is het beeld bij de supermarkt in de oude kern van Oudorp, al decennia ingelijfd door Alkmaar, maar nog altijd dapper dorps. Hier ligt de nadruk op streekproducten en delicatessen. De Spar is niet goedkoop, maar de prijs-kwaliteitsverhouding is toch wel een andere dan bij AH. Ik kom hier graag. De bierselectie is klein maar fijn. Lokale bieren hebben de overhand: Dampegheest, Vriendenbier, Tongval, Zeglis natuurlijk… Bij de Spar kun je prima terecht als je graag streekbier drinkt. Een vriendelijke specialisatie. Voor de speciaalzaken in de binnenstad wederom geen reden tot paniek, het gaat immers om ’n beperkt assortiment en aan dumpprijzen doet men hier sowieso niet graag.

Jumbo Winkelwaard

Foto: Jumbo Winkelwaard

De supermarkt waar ik het vaakst kom is Jumbo Winkelwaard. Vroeger woonde ik er dichtbij, nu woon ik verder, maar ik houd van de wandeling door de Oudorper Polder, waar grutto’s hun naam roepen en waar zwanen ganzen beulen als ze te dichtbij durven komen. De wandeling is de winkel waard. Verder heeft de Jumbo prima prijzen en toch wat aardige basisproducten, zoals degelijke rauwmelkse kaas en dito Griekse yoghurt.

Maar bovenal heeft Jumbo Winkelwaard bier. Heel veel bier. Hier gaat de selectie van Zeglis tot Dochter van de Korenaer, van Hopsinjoor tot Boon Mariage Parfait, van Jopen tot De Molen, de hele bierwereld en alle smaakpaletten rond. Tja, dat ís concurrentie voor de bierwinkels en slijterijen in de binnenstad, stellig, maar dit is vooral ook waardige concurrentie. De bierselectie verraadt een hart voor goed gebrouwen bier, met oog voor het lokale en het hippe, maar zeker ook met respect voor de klassiekers. Faro Lindemans, de nostalgie! Maar ook Kees, en Uiltje. Hier kan een bierliefhebber niet tegen zijn. Opmerkelijk: als je je flesje afrekent wordt er niet, zoals bij haast alle supermarkten gebruikelijk, mee gesmeten zodat het rolt en klotst, nee, het wordt keurig rechtop neergezet. Ik wist niet wat ik meemaakte.

Bier in de supermarkt: zorg of zegen?

De zorg dat bier in de supermarkt de échte speciaalzaken ondermijnt lijkt in veel gevallen onterecht, want supermarkten hebben andere ambities en overtreffen de speciaalzaken niet in die van hen. Maar als de ambities er dan wel zijn, dan wordt het ook deftig aangepakt, zoals Jumbo Winkelwaard laat zien. In dat geval is het, wat mij betreft, waardige concurrentie voor de speciaalzaak, concurrentie waar de consument wat mee opschiet ook, want actie lokt reactie uit. Als Jumbo Winkelwaard dít assortiment voert, dan zal men in de binnenstad weer andere richtingen uitgaan, met meer diversiteit tot gevolg.

Maar, ik zei dat eerder al, er is wel een verantwoordelijkheid die brouwerijen moeten nemen. Zorg ervoor dat je niet ál je bier versupermarkt. Gun de horeca hun onderscheid: vaste bieren voor de supermarkt en de “gewone” horeca, speciale bieren die je alleen aan de speciaalzaken verkoopt. En: houd dezelfde eerlijke prijzen aan, voor iedereen. Dan blijven de prijsverschillen ook binnen te perken. Die beschaving is natuurlijk het échte streven van de bierrevolutie, en daar mag iedereen aan mee doen.