Kiezen voor Duits bier
Vandaag zijn er verkiezingen in Duitsland. Hoewel er geen grote verschuivingen worden verwacht, hebben die verkiezingen toch al iets opgeleverd, namelijk dat er op tv meer aandacht is voor de Duitse cultuur. Helaas blijven programmamakers daarbij wel wat in clichés hangen, maar dat is nu eenmaal hoe het gaat in Hilversum. Gelukkig zijn er blogs. Hier, op mijn bierblog, zou ik ’n lans willen breken voor Duits bier.
De Duitse biercultuur
Om nog maar even met het cliché te beginnen: Duits bier, dat is pils, in literpullen of in halve liters, met braadworsten erbij, gedronken door lieden met snorretjes en gekke petjes. Dat is zo ongeveer wat de televisie ons voorzet als het over Duitsers en bier gaat. Grote hoeveelheden, vooral, alsof het daar alleen om kwantiteit gaat. Dat is niet zo. Duitsers hebben in de regel juist veel oog voor de kwaliteit van hun bier en ze weten ook dat er, zelfs als ze zich beperken tot ondergistend blond bier, meer te proeven is dan pils.
Die laatste zin gaat veel Nederlanders het al dan niet gekke petje te boven, blijkbaar, want men heeft het hier, in navolging van de Angelsaksen, in toenemende mate over “lager”, terwijl wat wij meestal pils noemen ook maar ’n schim van het origineel is. De Duitser heeft z’n Helles (’n licht, blond bier van ondergisting), maar ook z’n Kellerbier, technisch gezien datzelfde bier maar dan nog niet droog uitvergist, troebeler en gelaagder. Er is Märzen en Bock, wat voller en hoger in de alcohol. Je kunt in deze ondergisters meer mout proeven dan alleen pilsmout, er zijn vele verschillende hopsoorten, er zijn verschillen in de rijping – er is een hele wereld te proeven en dat allemaal binnen één stijl die hier zo plat als “lager” weg wordt gezet.
En dan is er nog bovengistend bier, meestal Weizenbier, in het westen vaak ook Alt (zeker niet alleen in Düsseldorf!). Keulen heeft z’n Kölsch, ’n blonde bovengister. Er is de Gose uit Leipzig en Goslar: friszuur bier met zout en koriander. Hoofdstad Berlijn heeft met de Belgische hoofdstad z’n zure stadsbier gemeen (maar ook de gulheid met zoetigheden om dat zure te bederven). Als we ’t over regionale variatie gaan hebben, kunnen we met ondergisters ook nog wel even doorgaan: de Schwarzbiere uit het oosten, de rookbieren uit Bamberg en omgeving, het exportbier uit Dortmund, de opvallend hoppige pilsbieren uit het noorden… Duitsland leent zich als geen ander land voor bierreizen en ik heb er dan ook verschillende ondernomen.
Duitse avant-garde en traditie
Duitsland wordt in die itempjes op tv ook altijd als ontzettend traditioneel voorgesteld. Donkere broden en bloedworsten, varkenspoten en orgaanvlees, aardappelen en zuurkool: de Duitse burgerkeuken, díe krijg je te zien als ’t over Duits eten gaat. Nu is die keuken ook zeker heel Duits en ik vind ze ook erg interessant, vooral om de oude, Europese kruiden die er gebruikt worden, daar waar wij vooral specerijen van ver kennen, maar Duitsland is óók het land van biologische supermarkten zo groot als ’n Jumbo, van bijzondere vegetarische restaurants, van experimenteren met pure smaken en inspiratie overal vandaan.
Zo is dat ook met het Duitse bier: er is die alomtegenwoordige traditie, die interessant is omdat oude, elders vergeten technieken (rookmout, Gose) erin bewaard zijn, maar daarnaast wordt ook naar hartenlust met nieuwe smaken en stijlen geëxperimenteerd. Natuurlijk zijn er ook Duitse IPA’s en Duitse zware stouts. Interessant ook: er zijn Duitse hoppen op de markt die verrassende aroma’s toevoegen aan het ons bekende palet. Er is zowel binnen als om dat Reinheitsgebot heen heel veel mogelijk. En, zoals bij het eten, is men ook bij bier volop bezig met biologisch produceren, er zijn volop goede bio-bieren te vinden in Duitsland.
Duits bier in Nederland
In Nederland is Duits bier vrij algemeen verkrijgbaar, maar het blijft wel erg beperkt tot twee segmenten: Weizen en alcoholvrij bier. Dat zijn ook wel twee specialiteiten waar Duitsers erg goed in zijn, overigens, als ik alcoholvrij bier drink, dan bij voorkeur Duits. Maar waar is nu dat Duitse pils? Weinig onderscheidende prijsvechters als Warsteiner en Krombacher, waar overigens weinig mis mee is, die zijn nog wel te vinden, maar de echt bijzondere Kellerbiere, het zeldzaam complexe Mahr’s Ungespundet, het beroemde rookbier van Schlenkerla, daar moet je toch altijd ’n beetje naar zoeken.
In Duitsland is dat trouwens niet echt anders. Ja, in Bamberg, daar staan al die Bambergse klassiekers gewoon bij de benzinepomp, en ja, in Düsseldorf, daar kun je je Alt ook ’n morsige volkskroegjes in de buitenwijken drinken – maar Alt in Bamberg en Schlenkerla in Düsseldorf? Nee, daarvoor is de Duitse biercultuur te lokaal. Je zult zoeken moeten. In Nederland is zoeken misschien zelfs makkelijker dan in menige Duitse bondsstaat. Zeker in Amsterdam is het goed toeven, met ’n kastje Duits bier bij de Bierkoning, en de fijne cafés Brecht en ’t Kelkje, die zich ook echt op deze bieren toeleggen.
Kiezen voor Duits bier met mij erbij
Hoe dan ook, ik zou hopen dat Nederlanders vaker kiezen voor Duits bier. Dan hoeven we Duitsland niet van tv te kennen, dan komt het gewoon uit ’n glas, of uit ’n Steinkrug. Het zou al heel wat wezen als we voor Duits bier niet speciaal naar Amsterdam toe hoeven, maar het gewoon in onze provinciesteden konden kopen. In Alkmaar bijvoorbeeld, mijn eigen stad. Daar wil ik ook best ’n bemiddelende rol in spelen, ik zou zeggen, contacteer mij en ik breng u weer in contact met meer Duits bier. Ook voor proeverijen met uitleg erbij kunt u op mij rekenen. Onder één voorwaarde: ik zet geen gek petje op.