Oosterend Present op sien Tessels
Voor mijn zoektochten naar echt Tessels is Oosterend een belangrijk dorp. Als er één plek op het eiland is waar je nog levend Tessels kunt vinden, in zomer en winter, dan is het wel Oosterend. Oosterend is tegelijk het mooiste en het minst toeristische dorp op het eiland en dat moet zo ook maar blijven, want die zaken houden verband met elkaar. Oosterend is nog het meest zichzelf gebleven, een hechte gemeenschap is het. De dorpelingen spreken vaak Nederlands onderling, maar heel dikwijls ook nog Tessels. Dat alles werd de voorbije dagen gevierd tijdens Oosterend Present, het vijfjaarlijkse dorpsfeest.
Ook op de kunstwerken in het dorp was het Tessels vertegenwoordigd.
Echt op sien Tessels terug aan Oosterend
Ik was er ook bij, zij het maar één dag. Gisteren kwam ik er vroeg in de ochtend aan om mijn zegje te kunnen doen tijdens Echt op sien Tessels. Dat Echt op sien Tessels is een onregelmatig terugkerend evenement waarbij eilanders toneelstukjes, liederen of toespraken ten gehore kunnen brengen in hun dialect. Hoewel het toeval er zeker een rol in had, vond ik het toch meer dan alleen toevallig dat dit evenement nu al voor de derde keer in Oosterend plaats zou vinden.
De geschiedenis van Echt op sien Tessels is begonnen aan Den Burg, nu eenmaal de hoofdplaats van Texel, maar daarna zijn alle dorpen aangedaan. Steeds is er geprobeerd ook mensen uit het gekozen dorp aan het woord te laten, om zo ook de dialectverschillen tussen die dorpen recht te doen. In die eerste ronde kwam Oosterend uiteraard aan de beurt. De tweede ronde is dit jaar begonnen en omdat de organisatie niet om het vijfjaarlijkse dorpsfeest Oosterend Present heen kon (noch wilde), was het aan Oosterend om nu de eerste te zijn, als was het de hoofdplaats van het Tessels.
Dat het gisteren niet de tweede, maar de derde keer was dat Echt op sien Tessels te Oosterend neerstreek, is wel aan noodlottig toeval toe te schrijven. In de rij van dorpen was, zeer tot mijn tevredenheid, ook het gehucht Oost opgenomen. Op Oost liggen mijn roots en het is met Oosterend één van de fraaiste en oorspronkelijkste stukjes Texel. Oost ontbeert alleen een dorpshuis en daar ging het mis, want het weer stond een voorstelling op het landje van Sieme, zoals eerst gepland, niet toe. Daarom werd uitgeweken naar het dorpshuis van Oosterend en lieten de Oosters dáár hun Tessels horen.
Tessels op hoogte
Zo begonnen we gistermorgen dus aan de derde dialectbelevenis aan Oosterend. Ik hield er zelf dus ook een kort praatje, waarin ik de organisatie in m’n beste Tessels (dat Oosters gekleurd is, want daar leerde ik het) met m’n beste Overkantse bedoelingen (want op het vasteland groeide ik op) voorhield dat er toch ook heel wat Tesselspraters op het vasteland wonen, dat we die Overkanters niet vergeten moeten – en dat we Echt op sien Tessels dus best ‘ns daar of anders op de boot kunnen organiseren. Dat idee sloeg gelukkig aan, dus wie weet kom ik er nog op terug.
Hogere noten kraakten de andere deelnemers. In de eerste helft liet Annie Dros, die met genoegen miêmerde over het dorpsleven aan Oosterend, al horen hoe hoog het Oosterend Present-lied gaan kon, in de tweede helft deed Anna Trap daar nog een schepje bovenop door het Tessels verder te verkennen als een taal om in te zingen. Ook vertolkte zij met haar zus een gedicht van Theo Timmer, door de dichter zelf op muziek gezet. Aart van den Brink, die al zo prachtig schreef over de muzikale potenties van het Tessels, voegde de eilandtaal naar zijn stem en zijn gitaar en zelfs naar muziek uit de Schotse Hooglanden.
Het niveau wás hoog, het Tessels wás poëtisch en voor alles ineens geschikt, dat was zo mooi aan deze voorstelling. Van geslaagd cabaret tot gevoelige muzikaliteit, het was er. In de jaren dat Echt op sien Tessels nu bestaat is er, zo lijkt het wel, echt iets ontwaakt onder de eilanders. Ze durven hun dialect eindelijk voor alles te gebruiken, ook voor kunst. Dat is een grote overwinning. In z’n openingspraatje bracht Gerard Kuip nog de beide boeken in herinnering, die recent over het Tessels verschenen: Aarts Brief uut Eierlând en mijn eigen Tessels Taalboekje*. Ook die uitgaven passen in de krachtige heropleving van de eilandtaal.
Toekomstperspectieven
Over vijf jaar is er weer Oosterend Present. In die vijf jaren zullen er nog onnoemlijk veel Tesselse zinnen gesproken worden in en om Oosterend, in Het Cafeetje tegenover de kerk natuurlijk en wie weet ook wel weer in het boetje van Waddenpark Avanti, waar ik juni m’n Taalpraatjes hield. Mijn grote boek over het Tessels zal dan eindelijk voltooid zijn. En Echt op sien Tessels is dan vast weer aan z’n derde ronde toe, wie weet wéér aan Oosterend en anders dus, wie zal ’t zeggen, op de veerboot over het Marsdiep. Het Tessels is nu klaar om iedereen te veroveren.
* Het Tessels Taalboekje kan nog steeds besteld worden. Het boekje kost € 7,50. Mail naar marcelplaatsmanteksten [at] gmail.com voor verdere details.