Een samenvatting van het Luxemburgs

LuxemburgsHet Luxemburgs is om heel wat verschillende redenen een bijzondere taal. Het is een heel kleine taal, maar toch ook weer geen minderheidstaal; het is eigenlijk juist meerderheidstaal, maar ook weer niet echt landstaal. Het is ook geen taal waarin kranten geschreven worden, maar er is wel een Luxemburgse Wikipedia. Ook eigenaardig: in het Nederlands is er eigenlijk nauwelijks iets over het Luxemburgs geschreven.

Wat Luxemburgs is

Het is voor veel mensen ook lang niet helder wat Luxemburgs nou eigenlijk is. Kort: het is de inheemse taal van het groothertog Luxemburg. Die taal is Germaans, dus nauw verwant aan het Duits en het Nederlands. Sommigen zeggen: het is een Duits dialect. Anderen zeggen: het is een soort Frans. Dat laatste is in tegenspraak met het voorgaande en het is ook niet waar, maar wel zijn er veel leenwoorden uit het Frans. Het is zo bezien een mooi voorbeeld van taalcontact.

Onderzoek naar het Luxemburgs

Het Luxemburgs is zich pas vrij recent tot een standaardtaal gaan ontwikkelen. Er bestaat een spelling van en er bestaat voorzichtigjes ook een norm, die deels spontaan is ontstaan, deels door schrijvers en taalliefhebbers wordt opgelegd. Dat nieuwe Luxemburgs moet de strijd aangaan met Duits én Frans, de gewone standaardtalen van het groothertogdom, en die strijd is interessant. Naar het standaardiseringsproces van het Luxemburgs wordt dan ook vrij veel onderzoek gedaan.

Ook andere eigenschappen van de Luxemburgse taal zijn voor taalkundigen interessant. Het Luxemburgs heeft nogal wat klankverschuivingen doorgemaakt en die lijken buitenissig. De taal is er niet bepaald doorzichtiger van geworden, sommige onderzoekers spreken zelfs van “arbitrair”. Ook de grammatica is nogal eens veranderd ten opzichte van het Duits. Maar er zijn ook conservatieve trekken… Voer genoeg voor onderzoek.

Mijn samenvatting van het Luxemburgs

In het Nederlands wordt er niet of nauwelijks gepubliceerd over onderzoek naar het Luxemburgs. Dat hoeft ook niet, voor de luxemburgistiek zijn er andere talen, Duits vooral, Frans, Engels. Soms ook Luxemburgs. Maar voortaan is er in ieder geval ook mijn goedbedoelde samenvatting van het Luxemburgs, die te lezen is als een inleiding op de grammatica van deze taal, maar ook als een inleiding op de wetenschap die haar bestudeert.

Samenvatting van het Luxemburgs

Wie geïnteresseerd is in het Luxemburgs, leze.

Wat hier staat, is van Marcel Plaatsman - van mij dus. Ik heb het geschreven, anders stond 't hier niet.