De politieke beweging Denk staat weer ‘ns in het middelpunt van de aandacht. Nadat Sylvana Simons, die om een of andere reden door iedereen “Sylvana” wordt genoemd en zelden “mevrouw Simons”, de partij als ’n dief in de nacht de rug toekeerde, moest Denk met ’n verklaring komen en die is zojuist verschenen. In die verklaring staat een opmerkelijke taalfout. Verderlezen…
Nieuw bier sijpelt Alkmaar binnen: brouwerij Zeglis heeft twee nieuwe bieren losgelaten in de Kaasstad, maar vertelt er niet precies bij waar en wanneer, het is de bedoeling dat de fans ernaar zoeken. Nou. Mij niet gezien: ik drink het nú, terwijl ik dit schrijf, en de brouwer zit naast me. Ik benut mijn privileges in plaats van te speuren.
Naalden is een dennenbier. Dat proef je: tussen de fruitige hop en de zachte Weense mout prikkelen dennennaalden onweerstaanbaar.
“Naaldèn,” zei ik, “de klemtoon op dèn, omdat je dennen proeft.”
“Zo spreek ik het ook uit,” zei de brouwer.
Zo is ’n vrolijk snobisme geboren: de echte kenner, die het bier weet te vinden en te waarderen, zegt Naaldèn. Wie wil er dan nog náálden zeggen?
Naast langere blogs wil ik op deze site ook kortere opmerkingen gaan plaatsen, om van te proeven. Vandaag ’n merkwaardige zin bij de NOS: Dit is kasteel Himeji, dat staat op de werelderfgoedlijst.
Die zin zou ik lezen als: op de werelderfgoedlijst staat vermeld dat dit kasteel Himeji is. Maar ik denk dat de NOS het anders bedoeld heeft. Het aardige is dat de oplossing heel eenvoudig is: verplaats staat naar achteren en de betekenis is duidelijk.
Over hun hoor je taalliefhebbers eindeloos. “Hun” is niet goed, tenminste, niet wanneer het als onderwerp wordt gebruikt. “Hun staan daar,” dat kan niet. Daar hoor je, dat weet u best, “zij” te schrijven en ook te zeggen. Weg met hun, klinkt het dan, “hun” is zelfs tweede geworden in de taalwedstrijd Weg met dat woord, net ná “diervriendelijk vlees” weliswaar, dat is blijkbaar nog erger, maar toch: “hun” is niet geliefd.
De verontwaardiging betreft, voor de duidelijkheid, “hun” als onderwerp, dus het “hun” in deze zinnen:
Er is nog een andere, oudere hun-verwarring. Daarbij gaat het om het verschil tussen “hen” en “hun”, een verschil dat ik, dat geef ik zonder schaamte toe, ook altijd even op moet zoeken in een achterkamer van mijn taalgevoel, en dat ik nooit in praktijk breng. Dat hoeft gelukkig ook niet, de normbepalers hebben het laten varen, omdat zij net als ik weten dat dat verschil volkomen kunstmatig is. Over dat “hun” gaat het hier niet, wie meer over deze kapitale grap van ’n oude grammaticus wil weten leze hier maar verder.
Hier gaat het over het echte, levende hun, dat in correct Nederlands de bezitsvorm is (“Dat is hun boek”), maar in de spreektaal van Nederland (niet van België) ook heel vaak als onderwerpsvorm wordt gebruikt. Op zichzelf is dat trouwens niet vreemd, dat een bezitsvorm, of die van een meewerkend fan wel lijdend voorwerp, als onderwerpsvorm wordt gebruikt. We zien het ook bij jullie: Verderlezen…
Veel gesprekken over taal gaan eigenlijk over de Nederlandse spelling. Te veel, vind ik, er zijn echt wel boeiendere onderwerpen te bedenken dan spelling, en als het dan toch over spelling moet gaan, dan zijn er ook wel buitenissigere spellingen te bedenken dan de Nederlandse (die van het Engels, bijvoorbeeld!). Maar tegelijk is het ook wel begrijpelijk: als Nederlandstaligen hebben we met die spelling dagelijks te maken en bijna dagelijks vragen we ons af of we het nou wel goed doen.
De actualiteit van vandaag bracht een voorstel tot spellingswijziging, gedaan door Maurice de Hond in De Volkskrant. Dat voorstel vond ik toch interessant én buitenissig genoeg om hier te bespreken.
We weten allemaal hoe de Nederlandse spelling er uitziet, of eruit ziet, er uit ziet – enfin, we kennen haar uiterlijke verschijning en we kennen ook onze twijfels. Op school hebben we het goede voorbeeld gekregen en sindsdien proberen we dat voorbeeld te volgen. Maar op welke principes die spelling stoelt wordt vaak niet uitgelegd. Verderlezen…
Alkmaar is bierstad, dat vertel ik de lezers van dit blog nu al een tijdje, en er worden me alleen maar meer argumenten aangereikt. Deze zomer hield ik mooie taplijsten bij en verder was ik enthousiast over de Alkmaarse brouwerij Zeglis. Nu, deze week, is er een tweede Alkmaarse brouwerij bijgekomen, brouwerij 1573, en hun eerste bier kwam woensdag op tap bij De Kleine Deugniet: de 1573 Pinksterdrie.
De naam 1573 slaat natuurlijk op het Alkmaars ontzet. Op 8 oktober 1573 werden de Spanjaarden definitief verslagen en was Alkmaar een vrije stad. Het jaartal heeft hier al vaker met bier te maken gehad. Zo bestond er enige tijd een café aan de Gedempte Nieuwesloot dat 1573 heette – maar daar ben ik nooit geweest. Wel was er een hobbybrouwerij, 1573, maar daar komt de officiële brouwerij 1573 niet direct uit voort.
Hoe dan ook, brouwerij 1573 is er nu, in 2016, onnoemelijk veel jaren na het Ontzet, maar wel midden in de Alkmaarse bierrevolutie. Want na Zeglis is er dus 1573 en ondertussen bestormt ook Leeghwater de poorten, vanuit De Rijp, maar ook dat is Alkmaar tegenwoordig. En het gonst: er zal nog meer Alkmaars bier komen, veel meer. Alsof we aan onze buren in Heiloo, Limmen en Langedijk niet al genoeg hadden! Je kunt straks een bierkaart vullen met alleen bier uit Groot-Alkmaar. Geen biergeschiedenis, maar biertoekomst heeft Alkmaar en in die toekomst staat brouwerij 1573. Verderlezen…
SEO is droge kost. Teksten zo schrijven dat ze goed worden gevonden door Google, daar valt weinig moois bij te bedenken. Zo wordt er tenminste vaak over mijn werk gedacht. Men heeft erbarmen, dat nu juist een literatuurliefhebber als ik broodschrijver moest worden – ach. Maar ik zie het zo zwaar niet. Er zit poëzie in SEO, als je maar creatief genoeg bent.
Poëzie en commerciële tekstenDat commerciële teksten, zoals reclameteksten, vaak van dezelfde vormen en trucjes gebruik maken als gedichten, dat is niet alleen mij opgevallen. We kennen ze allemaal wel, die slagzinnen met beginletterrijm (Heerlijk helder…), we weten hoe reclamemakers spelen met ritme, met dubbelzinnigheden, met associatief taalgebruik. Ook al is het doel van ’n gedicht heel anders dan van ’n poster op het station, toch hebben ze veel gemeen.
In de kern hebben poëzie en reclame ook wel hetzelfde doel: een zekere boodschap zó overbrengen, dat die voor het publiek aantrekkelijk wordt. De boodschap moet ook blijven hangen, makkelijk te onthouden zijn. Beide tekstvormen moeten ook beknopt blijven, het publiek heeft geen uren de tijd. Snel, puntig, mooi en soms met ’n beetje humor: zo is reclame en zo is poëzie.
Maar de poëzie van SEO gaat nog iets verder dan dat. Natuurlijk let ik er in mijn teksten ook op dat ze prettig lezen en aansprekend zijn, maar dat is niet wat ik met SEO-poëzie bedoel. Die SEO-poëzie, dat is een echt taalspel, het is gegoochel met de volgorde van woorden, en dat voor Google. Of nee, eigenlijk niet, van Google hoeft het niet. Het is gegoochel voor de opdrachtgever die iets starder is dan Google, of stiekem echt een poëzieliefhebber.
Waar het om gaat, zijn zinnen als deze: Verderlezen…
De week na mijn vakantie (en na windstilte op dit blog) is de week van het Alkmaars Ontzet. Morgen wordt dit feest gevierd, maar de hele week waren er al voorbereidingen. Gisteren drongen grote draken de oude stad binnen, een groots evenement op het Waagplein – en in de schaduwen van die draken, die hoekig bewogen in het licht van de straatlantaarns, stond ik. De brouwer van Zeglis overhandigde me wat flesjes. “Proef maar.”
Nu is dat natuurlijk allemaal niet zo schimmig, ik ben met de brouwer van brouwerij Zeglis bevriend en ik ben betrokken geweest bij de lancering van hun eerste bier, de Zeglis Eersteling. Wie bij de presentatie was heeft me er horen spreken. Het is natuurlijk ook geen toeval dat mijn telefoon opduikt op de foto’s die brouwerij Zeglis deelt op Facebook. Ik draag brouwerij Zeglis een warm hart toe.
Het leuke is: ik ben niet de enige Alkmaarder die dat doet. Verderlezen…
De tap bij De Boom doet het weer gewoon en ook elders stroomt er bier. Alleen bij het onvolprezen Italiaanse restaurant La Famiglia zitten ze zonder, maar dat valt gelukkig buiten de zorgen van dit blog. Want hier staan de drie beste biercafés van Alkmaar opgelijst, opdat u weet wat u zult drinken als u in de meest gewaardeerde stad van Noord-Holland bent.
Tappils: Brand en Amstel.
Precies een maand geleden besprak ik hier een bier van Bird Brewery, Fuut Fieuw. Dat leverde aardige reacties op en extra Alkmaarse interesse in deze Amsterdamse brouwerij. Toen er pas geleden een nieuw bier gelanceerd werd vond dat dan ook snel z’n weg naar de Kaasstad en gister dan werd de Bird Brewery Nognietnaar Huismus aangesloten. Een donker bier in rechte glaasjes, een American Brown Ale met wederom een aansprekende vogelnaam.
De Fuut Fieuw was wel een echt zomerbier geweest, met flink wat hop want hop verfrist. Deze week werd de Fuut Fieuw dan ook nog regelmatig besteld, want de zomer hield eerst maar niet op. Het weekend bracht het koele, maar zachte nazomerweer waar de brouwers op gerekend moeten hebben. Van de Nognietnaar Huismus verwachtte ik wel weer hoppigheid, maar dan wat warmer, gloeiender.
De kleur en de geur (iets fruitig – gist?) klopten met die eerste verwachting, maar de eerste slok verraste meteen. De Nognietnaar Huismus is geen klassiek nazomerbier, het is een bier met een beet. Aroma’s van koffie, cacao en noten komen direct naar voren – en warempel, ze bleken op de site ook zo te zijn aangekondigd. Bij tapbier komt natuurlijk geen etiket, dus was er de verrassing, maar aangename verrassing.
Het aroma was natuurlijk ook wel gelaagder en maakte het fruit dat ik voor het drinken rook ook zeker waar. Bessen, cassis, de vruchten van de struiken die in het najaar langs de weg pronken, waar fietsers voor stoppen… Natuurlijk, koffie heeft ook een bessensmaak. Een licht zuurtje ook (een goed zuurtje, geen paniek), waardoor ik niet alleen aan bessen en koffie dacht, maar ook aan hout en bladeren. Want het najaar brengt herfst.
Het fruit uit de koffie, noteerde ik op mijn viltje. En: Bos. Maar ook: gebakken vis. Dat is natuurlijk ’n wat malle associatie en vast het gevolg van het geanimeerde gesprek dat ik met de verkoopster van de viswinkel had (die was er ook, in het café), maar ik begrijp die associatie nog steeds wel: iets branderigs, iets eiwitachtigs, en dan het friszure aroma van de butter-en-eek of wat er verder bij de vis wordt geserveerd.
Als een bier zoveel associaties oproept, moet er toch wel een goed eindoordeel inzitten. Nu zou je nog kunnen veronderstellen dat die associaties misschien negatieve zijn, maar dat zijn ze voor mij niet. Ik houd van herfstgeuren en ik houd ook van gebakken vis. Ik houd van koffie en van noten en zeker ook van cacao (alleen niet van chocola). De Nognietnaar Huismus zat vol heerlijkheid. Een heel genietlijk bier dat ik dit najaar zeker vaker hoop te drinken.
Ik proefde dit bier bij proeflokaal De Kleine Deugniet te Alkmaar, op 17 september 2016.
Wat hier staat, is van Marcel Plaatsman - van mij dus. Ik heb het geschreven, anders stond 't hier niet.
Dit smaakt naar meer!